Dach jest bardzo istotnym elementem domu. Jego funkcją jest przede wszystkim ochrona budynku przed czynnikami atmosferycznymi. Dodatkowo kształt i pokrycie dachu wpływa na estetykę i charakter obiektu.
Wybór pokrycia dachowego zależy od kilku czynników. Inwestorzy kierują się przede wszystkim wyglądem i ceną, ale nie powinni zapominać o jego trwałości i funkcjonalności. Materiał na wykończenie dachu powinien być dopasowany do kształtu i geometrii domu. Na decyzję w dużym stopniu wpływa również projektowane nachylenie połaci oraz lokalizacja obiektu, od której zależą obciążenia zmienne śniegiem i wiatrem. W przypadku nowo wybudowanego domu jest wiele możliwości krycia dachu, natomiast mniej rozwiązań jest podczas remontu.
Rodzaj pokrycia dachowego należy wybrać już podczas projektowania. Wybór ten ma wpływ na obciążenia więźby dachowej – materiały mają różny ciężar na jednostkę powierzchni. Dodatkowo montaż jest różny w zależności od typu zadaszenia i jego zakres trzeba uwzględnić w czasie planowania robót. Wyróżniamy materiały pokryciowe: dachówki ceramiczne oraz cementowe, blachy i blachodachówki, płyty faliste, płyty i gonty bitumiczne oraz pokrycia naturalne – strzechę i gonty drewniane.
Dachówki ceramiczne stosuje się w przypadku dachów o kącie nachylenia powyżej 15. Należą do najbardziej estetycznych materiałów, a także posiadają wiele zalet funkcjonalnych. Dużą trwałość dachów z dachówek ceramicznych, gwarantującą nawet sto lat eksploatacji, zapewniają sprawne odprowadzanie wody deszczowej oraz wysoka mrozoodporność. Wykorzystanie takiego pokrycia daje możliwość łatwej adaptacji i zmian, na przykład wstawienia okna połaciowego. Producenci oferują szereg wzorów i kolorów dachówek. Jedyna wadą takiego rozwiązania jest wysoka cena materiału.
Dachówką cementową kryję się najczęściej dachy o nachyleniu od 22 do 60. Podobnie jak dachówki ceramiczne mają wysoką trwałość oraz izolacyjność termiczną i akustyczną, a także możliwości adaptacyjne, są jednak dużo lżejsze i tańsze. Na rynku jest dostępnych wiele kształtów i kolorów. W porównaniu z dachówkami ceramicznymi jest mniej wzorów dachówek betonowych. Dodatkowo są one mniej estetyczne.
Dachy o mniejszym kącie nachylenia (powyżej 10) kryje się blachodachówką. Wybór takiego materiału zazwyczaj niesie ze sobą niższe koszty, a mimo to blachodachówki są dość estetyczne, przez co są bardzo popularne. Ze względu na obciążenia wiatrem i niewielki ciężar blachodachówki należy ją właściwie mocno przymocować do konstrukcji więźby dachowej. Nie zaleca się stosowania blachodachówki na dachach wielospadowych o skomplikowanej konstrukcji –podczas montażu występują utrudnienia związanie z docinaniem oraz łączeniem, a także powstaje duży odpad. Dodatkowo wadą jest niska jakość wkrętów mocujących oraz podkładek, które należy wymieniać co kilkanaście lat.
Blachy płaskie i faliste również mają niewielki ciężar. Ich wadą jest słaba izolacyjność termiczna, przez co należy wykonać odpowiednią izolację.
Papę bitumiczną stosuję się na dachach płaskich oraz o kącie nachylenia do 15, raczej nie stosuje się jej na dachach skośnych. Układa się ją na szczelnym deskowaniu w sposób warstwowy. W upalne dni bardzo mocno się nagrzewa, przez co na dachach skośnych może spłynąć pod wpływem temperatury. Papa bitumiczna należy do pokryć niezbyt estetycznych, jednak jej atutem jest niewysoka cena.
Gonty bitumiczne to uformowane pasy papy asfaltowej, mocowane na dokładnie ułożonym deskowaniu. Nadają się na dachy o bardzo skomplikowanej formie oraz o wszystkich kątach nachylenia. Ich zaletą jest lekkość i elastyczność, umożliwiająca łatwe wyginanie i dopasowanie. Minusem stosowania gontu bitumicznego jest niska izolacyjność cieplna oraz słaba wytrzymałość na łączeniach i zagięciach, w wyniku czego często pęka.
Do naturalnych pokryć dachowych zaliczamy gont drewniany. Wykonuję się go z impregnowanego drewna iglastego. Można stosować go na dachach o bardzo skomplikowanej geometrii. Cechuje się lekkością oraz wysokimi właściwościami termoizolacyjnymi i akustycznymi. Właściwa impregnacja zabezpiecza przed niszczeniem i szarzeniem spowodowanych czynnikami atmosferycznymi.
Inny materiałem naturalnym jest strzecha, która zapewnia bardzo naturalny wygląd domu. Obecnie zabezpiecza się ją specjalnymi powłokami przeciwogniowymi, przez co osiąga dużą trwałość. W czasie lata takie pokrycie zabezpiecza przed przegrzaniem, a zimą przed wychłodzeniem wnętrza budynku. Podobnie jak w przypadku dachówki ceramicznej strzecha jest pokryciem kosztownym oraz dość ciężkim, przez co wymaga solidnej konstrukcji więźby dachowej.
Pokrycie dachu, mimo iż nie jest elementem nośnym konstrukcji budynku powinno być starannie dobrane. Podczas wyboru materiału wykończeniowego dachu należy pamiętać o tym, aby stanowił dobrą wizytówkę domu oraz był trwały, solidny i nie wymagał większych remontów przez lata eksploatacji.
Anna Lesiak, Aldona Ciszewska